10. ทสมสิกฺขาปทํ
[835] ทสเม โสณฺฑา วาติ สุราโสณฺฑา วาฯ โมโรติ มยูโรฯ สุโวติ สุโกฯ มกฺกโฏติ วานโรฯ อาทิสทฺเทน สปฺปาทโย สงฺคณฺหาติ, มกฺกฏาทโยปิ นจฺจนฺตูติ สมฺพนฺโธฯ อสํยตภิกฺขูนนฺติ วาจสิกกมฺเม อสํยตานํ ภิกฺขูนํ, ธมฺมภาณกคีตํ วา โหตูติ โยชนาฯ ตนฺติยา คุเณน พทฺธา ตนฺติพทฺธาฯ ‘‘ภิ’’นฺติสงฺขาโต ราสทฺโท เอติสฺสาติ เภริฯ กุเฏน กตา เภริ กุฏเภริ, ตาย วาทิตํ กุฏเภริวาทิตํ, ตํ วาฯ อุทกเภรีติ อุทเกน ปกฺขิตฺตา เภริ, ตาย วาทิตมฺปิ โหตูติ สมฺพนฺโธฯ
[836] เตสํเยวาติ เยสํ นจฺจํ ปสฺสติ, เตสํเยวฯ ยทิ ปน นจฺจคีตวาทิเต วิสุํ วิสุํ ปสฺสติ สุณาติ, ปาเฏกฺกา อาปตฺติโยติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘สเจ ปนา’’ติอาทิฯ อญฺญโตติ อญฺญโต เทสโต, ปสฺสตีติ สมฺพนฺโธฯ ‘‘โอโลเกตฺวา’’ติ ปเท อเปกฺขิเต อุปโยคตฺเถ โตปจฺจโย โหติฯ อญฺญํ โอโลเกตฺวาติ หิ อตฺโถฯ อญฺญโต วาเทนฺเต ปสฺสตีติ โยชนาฯ ภิกฺขุนี น ลภตีติ สมฺพนฺโธฯ อญฺเญ วตฺตุมฺปีติ สมฺพนฺโธฯ อุปหารนฺติ ปูชํฯ อุปฏฺฐานนฺติ ปาริจริยํฯ สพฺพตฺถาติ สพฺเพสุ สยํ นจฺจาทีสุฯ
[837] อนฺตราราเม วาติ อารามสฺส อนฺตเร วาฯ พหิอาราเม วาติ อารามสฺส พหิ วาฯ อญฺเญน วาติ สลากภตฺตาทีหิ อญฺเญน วาฯ ตาทิเสนาติ ยาทิโส โจราทิอุปทฺทโว, ตาทิเสนาติฯ ทสมํฯ
ลสุณวคฺโค ปฐโมฯ
2. อนฺธการวคฺโค
1. ปฐมสิกฺขาปท-อตฺถโยชนา
[839] อนฺธการวคฺคสฺส ปฐเม อปฺปทีเปติ อุปลกฺขณวเสน วุตฺตตฺตา อญฺเญปิ อาโลกา คเหตพฺพาติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘ปทีปจนฺทสูริยอคฺคีสู’’ติอาทิฯ อสฺสาติ ‘‘อปฺปทีเป’’ติปทสฺสฯ
[841] นรโหอสฺสาทาเปกฺขา หุตฺวา จ รสฺสาทโต อญฺญวิหิตาว หุตฺวา จาติ โยชนาฯ อิมินา ‘‘สนฺติฏฺฐติ วา สลฺลปติ วา’’ติ ปเท กิริยาวิเสสนภาวํ ทสฺเสติฯ ทาเนน วา นิมิตฺตภูเตน, ปูชาย วา นิมิตฺตภูตาย มนฺเตตีติ โยชนาติฯ ปฐมํฯ
2. ทุติยสิกฺขาปทํ
[842] ทุติเย อิทเมว ปทํ นานนฺติ สมฺพนฺโธติฯ ทุติยํฯ
3. ตติยสิกฺขาปทํ
[846] ตติเย ‘‘อิทเมวา’’ติ ปทํ อนุวตฺเตตพฺพํฯ ตาทิสเมวาติ ปฐมสทิสเมวาติ อตฺโถติฯ ตติยํฯ
4. จตุตฺถสิกฺขาปทํ
[850] จตุตฺเถ กณฺณสฺส สมีปํ นิกณฺณํ, ตเมว นิกณฺณิกนฺติ วุตฺเต กณฺณมูลนฺติ อาห ‘‘กณฺณมูลํ วุจฺจตี’’ติฯ ‘‘กณฺณมูเล’’ติ อิมินา ‘‘นิกณฺณิก’’นฺติ เอตฺถ ภุมฺมตฺเถ อุปโยควจนนฺติ ทสฺเสติฯ อาหรณตฺถายาติ อาหราปนตฺถายาติฯ จตุตฺถํฯ
5. ปญฺจมสิกฺขาปทํ
[854] ปญฺจเม เตสนฺติ ฆรสามิกานํฯ ฆรมฺปีติ น เกวลํ อาสนเมว, ฆรมฺปิ โสเธมาติ อตฺโถฯ ตโตติ ปริวิตกฺกนโต, ปรนฺติ สมฺพนฺโธฯ
[858] โจรา วา อุฏฺฐิตา โหนฺตีติ โยชนาติฯ ปญฺจมํฯ
6. ฉฏฺฐสิกฺขาปทํ
[860] ฉฏฺเฐ อภินิสีเทยฺยาติ เอตฺถ อภิสทฺโท อุปสคฺคมตฺโตวาติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘นิสีเทยฺยา’’ติฯ เอเสว นโย อภินิปชฺเชยฺยาติ เอตฺถาปิฯ ทฺเว อาปตฺติโยติ สมฺพนฺโธติฯ ฉฏฺฐํฯ
7. สตฺตมสิกฺขาปทํ
[864] สตฺตเม สพฺพนฺติ สกลํ วตฺตพฺพวจนนฺติฯ สตฺตมํฯ
8. อฏฺฐมสิกฺขาปทํ
[869] อฏฺฐเม อนุตฺตานวจนํ นตฺถีติฯ อฏฺฐมํฯ
9. นวมสิกฺขาปทํ
[875] นวเม อภิสเปยฺยาติ เอตฺถ สปธาตุสฺส อกฺโกสนตฺถํ อนฺโตกตฺวา กรธาตุยา อตฺถํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘สปถํ กเรยฺยา’’ติฯ นิรเย นิพฺพตฺตามฺหีติ อหํ นิรเย นิพฺพตฺตา อมฺหีติ โยชนาฯ นิรเย นิพฺพตฺตตูติ เอสา ภิกฺขุนี นิรเย นิพฺพตฺตตูติ โยชนาฯ อีทิสา โหตูติ มม สทิสา โหตูติ อตฺโถฯ กาณาติ เอกกฺขิกาณา, ทฺวกฺขิกาณา วาฯ กุณีติ หตฺถปาทาทิวงฺกาฯ
[878] เอทิสาติ วิรูปาทิชาติกาฯ วิรมสฺสูติ วิรมาหิฯ อทฺธาติ ธุวนฺติฯ นวมํฯ
10. ทสมสิกฺขาปทํ
[879] ทสเม อนุตฺตานฏฺฐานํ นตฺถีติฯ ทสมํฯ
อนฺธการวคฺโค ทุติโยฯ
3. นคฺควคฺโค
1. ปฐมสิกฺขาปท-อตฺถโยชนา
[883] นคฺควคฺคสฺส ปฐเม พฺรหฺมจริเยน จิณฺเณนาติ จิณฺเณน พฺรหฺมจริเยน กิํ นุ โข นามาติ อตฺโถฯ ‘‘พฺรหฺมจริยสฺส จรเณนา’’ติ อิมินา จิณฺณสทฺทสฺส จรณํ จิณฺณนฺติ วจนตฺถํ ทสฺเสติฯ ‘‘น อญฺญํ จีวร’’นฺติ อิมินา เอวตฺถํ ทสฺเสติ, อญฺญตฺถาโปหนํ วาติฯ ปฐมํฯ
2. ทุติยสิกฺขาปทํ
[887] ทุติเย อนุตฺตานฏฺฐานํ นตฺถีติฯ ทุติยํฯ
3. ตติยสิกฺขาปทํ
[893] ตติเย อนนฺตรายิกินีติ เอตฺถ นตฺถิ อนฺตราโย เอติสฺสาติ อนนฺตรายา, สา เอว อนนฺตรายิกินีติ วจนตฺถํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘อนนฺตรายา’’ติฯ ตติยํฯ
4. จตุตฺถสิกฺขาปทํ
[898] จตุตฺเถ ปญฺจาหนฺติ สมาหารทิคุ, ณิกปจฺจโย สฺวตฺโถฯ สงฺฆาฏิจาโรติเอตฺถ เกนฏฺเฐน สงฺฆาฏิ นาม, จารสทฺโท กิมตฺโถติ อาห ‘‘ปริโภควเสน วา’’ติอาทิฯ ตตฺถ สงฺฆฏิตฏฺเฐนาติ สํหริตฏฺเฐนฯ อิมินา ‘‘เกนฏฺเฐน สงฺฆาฏิ นามา’’ติ ปุจฺฉํ วิสชฺเชติฯ ‘‘ปริวตฺตน’’นฺติ อิมินา ‘‘จารสทฺโท กิมตฺโถ’’ติ โจทนํ ปริหรติฯ ปญฺจสูติ ติจีวรํ อุทกสาฏิกา สํกจฺจิกาติ ปญฺจสูติฯ จตุตฺถํฯ
5. ปญฺจมสิกฺขาปทํ
[903] ปญฺจเม ‘‘จีวรสงฺกมนีย’’นฺติเอตฺถ สงฺกเมตพฺพํ ปฏิทาตพฺพนฺติ สงฺกมนียนฺติ กมุธาตุสฺส ปฏิทานตฺถญฺจ อนียสทฺทสฺส กมฺมตฺถญฺจ, ‘จีวรญฺจ ตํ สงฺกมนียญฺเจ’ติ จีวรสงฺกมนียนฺติ วิเสสนปรปทภาวญฺจ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘สงฺกเมตพฺพํ จีวร’’นฺติฯ ตตฺถ ‘‘สงฺกเมตพฺพํ จีวร’’นฺติ อิมินา กมฺมตฺถญฺจ วิเสสนปรปทภาวญฺจ ทสฺเสติฯ ‘‘ปฏิทาตพฺพจีวร’’นฺติ อิมินา กมุธาตุยา อตฺถํ ทสฺเสติ อธิปฺปายวเสนาติฯ ปญฺจมํฯ
6. ฉฏฺฐสิกฺขาปทํ
[909] ฉฏฺเฐ ‘‘อญฺญํ ปริกฺขาร’’นฺติเอตฺถ ปริกฺขารสฺส สรูปํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘ยํกิญฺจี’’ติอาทิฯ ยํกิญฺจิ อญฺญตรนฺติ สมฺพนฺโธฯ กิตฺตกํอคฺฆนกนฺติ กิํ ปมาเณน อคฺเฆน อรหํ จีวรํฯ ทาตุกามตฺถาติ ตุมฺเห ทาตุกามา ภวถาติ อตฺโถฯ กติปาเหนาติ กติปยานิ อหานิ กติปาหํ, ยการโลโปฯ กติปยสทฺโทหิ ทฺวิติวาจโก รูฬฺหีสทฺโท , เตน กติปาเหนฯ สมคฺฆนฺติ อปฺปคฺฆํฯ สํสทฺโท หิ อปฺปตฺถวาจโกติฯ ฉฏฺฐํฯ
7. สตฺตมสิกฺขาปทํ
[911] สตฺตเม ‘‘วิปกฺกมิํสู’’ติ เอตฺถ วิวิธํ ฐานํ ปกฺกมิํสูติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘ตตฺถ ตตฺถ อคมํสู’’ติฯ อมฺหากมฺปิ อาคมนนฺติ สมฺพนฺโธฯ
[915] กติปาเหน อุปฺปชฺชิสฺสตีติ กติปาเหน จีวรํ อุปฺปชฺชิสฺสติฯ ตโตติ ตสฺมิํ จีวรุปฺปชฺชนกาเลติฯ สตฺตมํฯ
8. อฏฺฐมสิกฺขาปทํ
[916] อฏฺฐเม เย นาฏกํ นาเฏนฺติ, เต นฏา นามาติ โยชนาฯ อิมินา นฏกํ นาเฏนฺตีติ นฏาติ วจนตฺถํ ทสฺเสติฯ เย นจฺจนฺติ, เต นาฏกา นามาติ โยชนาฯ อิมินา สยํ นฏนฺตีติ นาฏกาติ วจนตฺถํ ทีเปติฯ วํสวรตฺตาทีสูติ เอตฺถ วํโส นาม เวณุฯ วรตฺตา นาม นทฺธิกาฯ อาทิสทฺเทน รชฺชุอาทโย สงฺคณฺหาติฯ เย ลงฺฆนกมฺมํ กโรนฺติ, เต ลงฺฆกา นามาติ โยชนาฯ มายาการาติ เอตฺถ มายา นาม มยนามเกน อสุเรน สุเร จลยิตุํ กตตฺตา มยสฺส เอสาติ มายา, ตํ กโรตีติ มายากาโร, มยนามโก อสุโรเยวฯ อญฺเญ ปน รูฬฺหีวเสน ‘‘มายาการา’’ติ วุจฺจนฺติฯ โสเกน ฌายนํ ฑยฺหนํ โสกชฺฌายํ, สุรานํ โสกชฺฌายํ กโรตีติ โสกชฺฌายิโก, มยนามโก อสุโรเยวฯ อญฺเญ ปน รูฬฺหีวเสน ‘‘โสกชฺฌายิกา’’ติ วุจฺจนฺติฯ อิติ อิมมตฺถํ ทสฺเสตุํ วุตฺตํ ‘‘โสกชฺฌายิกา นาม มายาการา’’ติฯ กุมฺภถุณิกา นามาติ เอตฺถ วิสฺสฏฺฐตฺตา ถวียตีติ ถุโณ, สทฺโทฯ กุมฺภสฺส ถุโณ กุมฺภถุโณฯ เตน กีฬนฺตีติ กุมฺภถุณิกา, อิติ อิมมตฺถํ ทสฺเสติ ‘‘ฆฏเกน กีฬนกา’’ติ อิมินาฯ พิมฺพิสกนฺติ จตุรสฺสอมฺพณตาฬนํ, ตํ วาเทนฺตีติ พิมฺพิสกวาทกาติฯ อฏฺฐมํฯ
9. นวมสิกฺขาปทํ
[921] นวเม เตสนฺติ เย ‘‘น มยํ อยฺเย สกฺโกมา’’ติ วทนฺติ, เตสํฯ ทสฺสตีติ อจฺฉาเทสฺสตีติฯ นวมํฯ
10. ทสมสิกฺขาปทํ
[927] ทสเม ยสฺสาติ กถินสฺสฯ อุพฺภารมูลโกติ อุทฺธารมูลโกฯ สทฺธาปริปาลนตฺถนฺติ กถินุทฺธารํ ยาจนฺตสฺส สทฺธาย ปริปาลนตฺถนฺติฯ ทสมํฯ
นคฺควคฺโค ตติโยฯ
4. ตุวฏฺฏวคฺโค
1. ปฐมสิกฺขาปท-อตฺถโยชนา
[933] ตุวฏฺฏวคฺคสฺส ปฐเม ‘‘ตุวฏฺฏ นิปชฺชาย’’นฺติ ธาตุปาเฐสุ (สทฺทนีติธาตุมาลายํ 18 ฏการนฺตธาตุ) วุตฺตตฺตา ‘‘ตุวฏฺเฏยฺยุนฺติ นิปชฺเชยฺยุ’’นฺติ วุตฺตนฺติฯ ปฐมํฯ
2. ทุติยสิกฺขาปทํ
[937] ทุติเย เอกตฺถรณปาวุรณนฺติเอตฺถ อุตฺตรปทานํ ทฺวนฺทภาวํ, ปุพฺพปเทน จ พาหิรตฺถสมาสภาวํ ทสฺเสตุํ วุตฺตํ ‘‘เอก’’นฺติอาทิฯ ตตฺถ เจว, จสทฺเทหิ ทฺวนฺทภาวํ ทีเปติ, ‘‘เอตาส’’นฺติอิมินา พาหิรตฺถสมาสภาวํฯ เอตนฺติ ‘‘เอกตฺถรณปาวุรณา’’ติ เอตํ นามนฺติฯ ทุติยํฯ
3. ตติยสิกฺขาปทํ
[941] ตติเย อุฬารกุลาติ ชาติเสฏฺฐกุลา, อิสฺสริยโภคาทีหิ วา วิปุลกุลาฯ คุเณหีติ สีลาทิคุเณหิฯ ‘‘อุฬาราติ สมฺภาวิตา’’ติ อิมินา อิติโลปตุลฺยาธิกรณสมาสํ ทสฺเสติฯ
‘‘อภิภูตา’’ติ อิมินา ‘‘อปกตา’’ติ เอตฺถ กรธาตุ สพฺพธาตฺวตฺถวาจีปิ อิธ อปปุพฺพตฺตา วิเสสโต อภิภวนตฺเถ วตฺตตีติ ทสฺเสติฯ เอตาสนฺติ ภิกฺขุนีนํฯ ‘‘สญฺญาปยมานา’’ติ อิมินา สญฺญาปนํ สญฺญตฺตีติ วจนตฺถํ ทสฺเสติฯ เหตูทาหรณาทีหีติ เอตฺถ อาทิสทฺเทน อุปมาทโย สงฺคณฺหาติฯ ‘‘วิวิเธหิ นเยหิ ญาปนา’’ติ อิมินา วิวิเธหิ ญาปนํ วิญฺญตฺตีติ วจนตฺถํ ทสฺเสติฯ
[943] จงฺกมเน ปทวารคณนาย อาปตฺติยา น กาเรตพฺโพติ อาห ‘‘นิวตฺตนคณนายา’’ติฯ ปทาทิคณนายาติ ปทอนุปทาทิคณนายาติฯ ตติยํฯ
4. จตุตฺถสิกฺขาปทํ
[949] จตุตฺเถ อนุตฺตานฏฺฐานํ นตฺถีติฯ จตุตฺถํฯ
5. ปญฺจมสิกฺขาปทํ
[952] ปญฺจเม อาณตฺตา ภิกฺขุนีติ โยชนาฯ อิทญฺจ ปจฺจาสนฺนวเสน วุตฺตํ ยํกิญฺจิปิ อาณาเปตุํ สกฺกุเณยฺยตฺตาติฯ ปญฺจมํฯ
6-9. ฉฏฺฐาทิสิกฺขาปทํ
[955] ฉฏฺฐ-สตฺตม-อฏฺฐม-นวเมสุ อนุตฺตานวจนํ นตฺถีติฯ ฉฏฺฐ สตฺตม อฏฺฐม นวมานิฯ
10. ทสมสิกฺขาปทํ
[973] ทสเม อหุนฺทริกาติ ตสฺมิํ กาเล, เทเส วา สมฺพาธสฺส นามเมตนฺติ อาห ‘‘อหุนฺทริกาติ สมฺพาธา’’ติฯ
